Αρκουδόβατος

Smilax aspera ή απλώς… Αρκουδόβατος

Ανήκει στην οικογένεια: Smilacaceae του γένους: Smilax (με 300 περίπου είδη).

Το συγκεκριμένο είδος είναι το: Smilax aspera ή αρκουδόβατος

Άλλες ονομασίες που συναντώνται σε διάφορες περιοχές της χώρας μας, είναι:

 Αρκόβατος, Ακρέβατος, Ξυλόβατος, Σμιλάγγι, Σαρσαπαρίλλη, κ.α.

Πρόκειται για ένα αναρριχώμενο πολυετές φυτό που απαντάται στην μεσόγειο.

Τα φύλλα του είναι σκληρά, γυαλιστερά, σε σχήμα καρδιάς, με αγκαθωτό περίγραμμα.

Τα άνθη είναι μικρά, λευκά με δυνατή ευωδία.

Οι καρποί είναι επίσης μικροί, στρόγγυλοι με κόκκινο χρώμα που σκουραίνει όσο ωριμάζει.

Οι βλαστοί αποκτούν μεγάλο μήκος καθώς αναρριχώνται και είναι γεμάτοι από αγκάθια.

Ο Αρκουδόβατος ξεκινάει την ανθοφορία του από τέλος Αυγούστου μέχρι τα μέσα Νοέμβριου – ανάλογα την περιοχή - στο τόπο μας την  Κασσάνδρα, από τα μέσα Σεπτεμβρίου.

Είναι από τα λίγα φυτά που ανθοφορούν το φθινόπωρο, και αυτό το κάνει χρήσιμο μελισσοκομικό φυτό.

Tο όνομά του προέρχεται από την ελληνική λέξη «Σμίλη», όνομα μυθικής νύμφης και την λατινική λέξη «asper», που σημαίνει  τραχύς.

Σύμφωνα με τον μύθο, μια από τις νύμφες, η Σμίλη, ερωτεύτηκε τον Κρόκο, έναν όμορφο σπαρτιάτη. Όμως, τον Κρόκο αγάπησε και ο Ερμής ο οποίος και ζήλεψε την σχέση και μεταμόρφωσε τον Κρόκο στο γνωστό φυτό κρόκο. Όταν η  Αφροδίτη είδε πόσο απαρηγόρητη ήταν η Σμίλη, την μεταμόρφωσε και αυτήν σε φυτό που ανθίζει το φθινόπωρο, την ίδια εποχή με τον αγαπημένο της Κρόκο για να είναι πάντα μαζί.

Η ονομασία Αρκουδόβατος δε, ίσως σχετίζεται με τα γυρτά αγκάθια του φυτού που μοιάζουν με νύχια αρκούδας…

Πάντως από την αρχαιότητα το φυτό αυτό ήταν γνωστό για τις θεραπευτικές του ιδιότητες.

Ο Διοσκουρίδης το περιγράφει ως αντίδοτο για τα δηλητήρια.

Αργότερα, χρησιμοποιήθηκε για την θεραπεία της σύφιλης, ενώ σήμερα χρησιμοποιείται στην ομοιοπαθητική για παθήσεις του δέρματος (τα ώριμα φρούτα σε μορφή πάστας εφαρμόζονται πάνω στο δέρμα για θεραπεία της ψώρας) και του ουροποιητικού συστήματος (η ρίζα έχει απολυμαντικές, διουρητικές και καθαρτικές ιδιότητες).

Θεωρείται γενικότερα ότι  βοηθά στην αποτοξίνωση του οργανισμού και ότι βοηθά στην καταπολέμηση του στρες.