22. Τα προϊόντα της Κυψέλης

Ένα χελιδόνι δεν φέρνει την άνοιξη,  μία μέλισσα δεν κάνει μέλι…,   λέει η παροιμία  και έτσι είναι. Η μέλισσα όχι μόνο δεν μπορεί να παράγει τίποτα μόνη της , αλλά ούτε να επιβιώσει μπορεί!

 

 

 

Ό, τι κάνει, το κάνει ως μέλος της κοινωνίας της και για την κοινωνία αυτή, θυσιάζει τον εαυτό της. Η επιβίωση της κυψέλης είναι ο κυρίαρχος στόχος όλων των μελισσών.

 

Γι αυτό, γίνεται λόγος  για προϊόντα κυψέλης και όχι για προϊόντα μέλισσας.

Πάντως, αυτό το ξεχωριστό έντομο που μας έχει διδάξει τόσα, για τη συνεργασία, το πνεύμα ομαδικότητας και τον καταμερισμό της εργασίας στο πλαίσιο της ζωής σε μία κοινότητα, μας χαρίζει πλήθος ξεχωριστών προϊόντων.

 

 

 Πέρα από το γνωστό σε όλους μας, κύριο προϊόν της κυψέλης, το Μέλι, υπάρχουν και άλλα προϊόντα, τα οποία ο άνθρωπος  παίρνει και χρησιμοποιεί, είτε ως τροφή είτε ως φάρμακο, είτε ως καλλυντικό. Αυτά είναι :

·         Η γύρη,

·         Το κερί,

·         Ο βασιλικός πολτός,

·         Η πρόπολη,

·         Το δηλητήριο

Μέλι

 

 

 

 

Είναι η γλυκιά ουσία που παράγουν οι μέλισσες του είδους Apis Mellifera και είναι μίγμα διαφόρων σακχάρων με κυριότερα και σε μεγαλύτερη αναλογία, τη φρουκτόζη και τη γλυκόζη, μεταλλικά στοιχεία, ένζυμα, βιταμίνες, πρωτεΐνες,  αμινοξέα, και υγρασία 15-17%.

 

 

 

 

 

Οι μέλισσες το παράγουν συλλέγοντας το νέκταρ των λουλουδιών ή μελιτώματα και το αποθηκεύουν στις κηρήθρες για να τραφούν τις δύσκολες ημέρες του χειμώνα.

 

 

Γύρη

Παράγεται από τους ανθήρες του άνθους των φυτών. Συλλέγεται από τις μέλισσες και μεταφέρεται με τα «καλαθάκια» των πίσω ποδιών τους, στην κυψέλη.

Η γύρη, είναι οι πρωτεΐνες στη διατροφή των μελισσών σε όλα τα στάδιά της.

Οι μελισσοκόμοι τη συλλέγουν με την τοποθέτηση ειδικών παγίδων στην είσοδο των κυψελών.

 

 

 

Κερί

Παράγεται από τις νεαρές μέλισσες σε λεπτά στρογγυλά άσπρα λέπια, για το κτίσιμο των κηρηθρών.

 

 

  Είναι στερεό, λιώνει στους 64^ο C και βράζει στους 230^ο C.

 

  

Για την παραγωγή κεριού απαιτείται μεγάλη ποσότητα μελιού. Για να παραχθεί  ένα κιλό κερί, οι μέλισσες καταναλώνουν  9 κιλά μέλι.

 

 

 Βασιλικός Πολτός

Παράγεται από τους υποφαριγγικούς αδένες των νεαρών μελισσών και χρησιμοποιείται για να τραφούν οι προνύμφες των βασιλισσών.

Οι μελισσοκόμοι συλλέγουν το βασιλικό πολτό από  τα «βασσιλοκελλιά». Τέσσερα «βασσιλοκελλιά» δίνουν 1 gr Βασιλικό Πολτό.

Η περίοδος  συλλογής του είναι από τον Απρίλιο μέχρι το Νοέμβριο, με καλύτερη περίοδο την Άνοιξη.

Μπάλα πρόπολης και μελισσοκέρι

Πρόπολη

Παράγεται από τις μέλισσες με πρώτη ύλη  ρητίνες  και κόμαια, τα οποία συλλέγουν από δασικά ή οπωροφόρα δένδρα.

 

 

 

Χρησιμοποιείται από τις μέλισσες για να κλείνουν τα μικρά ανοίγματα των κυψελών* ή για να «ταριχεύουν» έντομα και ζώα που μπήκαν στην κυψέλη και δεν μπορούν να τα απομακρύνουν.

 

*(Συγκεκριμένα, μέσα σε μία κυψέλη, όταν υπάρχει «άνοιγμα» μικρότερο από 6 mm, καλύπτεται με πρόπολη. Όταν υπάρχει «άνοιγμα» μεγαλύτερο από 9 mm κτίζεται με κερί).

 

 

 

Συλλέγεται από τους μελισσοκόμους με τη χρήση ειδικών πλεγμάτων, τα οποία τοποθετούνται μέσα στην κυψέλη και κάτω από το καπάκι της.

Σίτα πρόπολης σε πρώτο πλάνο

Δηλητήριο

Παράγεται στον αδένα δηλητηρίου στα ανήλικα στάδια ανάπτυξης της μέλισσας. Φυλάσσεται στην κύστη δηλητηρίου της και δεν αναπληρώνεται από τον οργανισμό της.

Οι μέλισσες το χρησιμοποιούν για την άμυνά τους. Οι άνθρωποι το εκμεταλλεύονται για την καταπολέμηση διαφόρων ασθενειών, όπως π.χ. η ρευματοειδή αρθρίτιδα.

21. Ο πρώτος τρύγος - Μέλι βελανιδιάς

Όταν οι προσπάθειες αποδίδουν, τότε η ευχαρίστηση  είναι διπλή. Έτσι, έπειτα από μία μακρά περίοδο μετακινήσεων των μελισσιών, ήρθε η ώρα του πρώτου τρύγου. Η διαδικασία, οικεία λόγω της εμπειρίας μου ως βοηθός μελισσοκόμου στα μελίσσια του πατέρα μου. Η αγωνία, μεγάλη, αφού έπειτα από 15 περίπου χρόνια είμαι έτοιμος για τη δική μου, πρώτη, εξαγωγή μελιού.

Τα γεμάτα με μέλι τελάρα μεταφέρθηκαν, ο χώρος εξαγωγής μελιού ετοιμάστηκε, όλα τα εργαλεία και τα σκεύη καθαρίστηκαν. 

Ο χώρος εξαγωγής του μελιού πρέπει να προφυλάσσεται από την επίσκεψη μελισσών

Η διαδικασία κράτησε λίγες ώρες:

1.      Απολέπιση, με ειδικό μαχαίρι, των τελάρων

2.      Τοποθέτηση των τελάρων στον εξαγωγέα μελιού

3.      Φιλτράρισμα του μελιού

4.      Αποθήκευση σε δοχείο ωρίμανσης

 

 

Για ποιοτικό μέλι η κηρήθρα πρέπει να είναι σφραγισμένη τουλάχιστον κατά τα 3/4



Απολέπιση

Απολέπιση εν κινήσει

Κηρήθρα απολεπισμένη

Οι κηρήθρες τοποθετούνται στο μελιτοεξαγογέα

φυγοκέντριση

 



Το μέλι ρέει



Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ικανοποίηση για έναν μελισσοκόμο, από το να βλέπει το μέλι να ρέει και επιπλέον τα χαρακτηριστικά του, να πληρούν τις προσδοκίες του!

 

Φιλτράρισμα

 

 Ακόμα περισσότερο, όταν αυτό δεν είναι συνηθισμένο, αλλά ξεχωριστό.

 

 



 Μέλι βελανιδιάς



 

 

 

Εργασία και χαρά

 



 

Η πρώτη παραγωγή μας λοιπόν, είναι μέλι βελανιδιάς.

 

 

Βελανιδιά και  φύλλα βελανιδιάς

 

 

Χαρακτηριστικά μελιού βελανιδιάς:

Άρωμα: μοναδικό, με διακριτικά αρώματα γλυκόριζας, ελάτου και φυτών του βουνού.

Γεύση:  ιδιαίτερη, πλούσια, που δεν αφήνει κανέναν αδιάφορο. Δεν είναι  τόσο γλυκιά όσο στα ανθόμελα, αλλά είναι έντονη και με μεγάλη επίγευση.

Χρώμα: πολύ σκούρο σχεδόν μαύρο.

Υφή: παχύρευστη, μεστή.

Συντήρηση: εξαίρετη

Θρεπτικά στοιχεία: από τα πιο πλούσια σε ιχνοστοιχεία μέλια.

 

Το δικό μας Μέλι βελανιδιάς

20. Κυνηγώντας τις ανθοφορίες

Αναμφίβολα η πιο δύσκολη και δαπανηρή δουλειά στη μελισσοκομία, είναι η μεταφορά των μελισσιών από τόπο σε τόπο, ανάλογα με τις ανθοφορίες κάθε περιοχής.



Μας πήρε η μέρα

Μέσα σε ένα μήνα, δύο μετακινήσεις! Είτε το βράδυ, είτε νωρίς το πρωί, ώστε οι μέλισσες να βρίσκονται μέσα στις κυψέλες. Η αλήθεια είναι ότι «πέσανε» λίγο βαριές, αλλά τουλάχιστον η ικανοποίηση και η ανακούφιση είναι εξίσου μεγάλη τώρα, που ολοκληρώθηκε αυτή η διαδικασία.

Στην Κασσάνδρα



Σε υψόμετρο 800 μ

Πρώτη μετακίνηση, από την Κασσάνδρα -υψόμετρο 200 μέτρων, στο «βουνό» -800 μέτρων υψόμετρο, με την ελπίδα να επωφεληθούμε από την ανθοφορία της καστανιάς. Αντί όμως για την καστανιά, τα πήγε καλά η βαλανιδιά, γεγονός βέβαια, που δεν μας απογοήτευσε, καθώς και η βαλανιδιά δίνει ένα εξίσου εύγευστο μέλι .

 

         



 






Ήταν μια επιτυχημένη μετακίνηση, αν εξαιρέσουμε την απώλεια τεσσάρων μελισσιών, οι οποίες κλάπηκαν!!! Δεν θα πλατειάσω για το συχνό φαινόμενο της κλοπής μελισσιών στην Ελλάδα, αλλά το γεγονός ότι υπήρξα θύμα κλοπής ήδη στους 3 (τρεις) μήνες αφότου αγόρασα τα μελίσσια, αυτό δείχνει την έκταση  του φαινομένου το οποίο αποτελεί μεγάλη απειλή και ανησυχεί όλους μας.     

Μία από τις 4 κυψέλες που βοήθησε κάποιος να μην ξαναδούμε!

Δεύτερη μετακίνηση, από το βουνό και τα 800 μέτρα υψόμετρο, στο Κάμπο δίπλα στο ποτάμι  -0 μέτρα υψόμετρο-, με την ελπίδα να «πιάσουμε» τις ανθοφορίες του κάμπου. Πέρα από τα βαμβάκια που καλλιεργούνται στην περιοχή υπάρχει ανθοφορία από διάφορα άγρια φυτά που φύονται στις όχθες του ποταμιού.


Δίπλα στο ποτάμι

Τα βαμβάκια άρχισαν να ανθίζουν

                                     Όπως φαίνεται, η ώρα του τρύγου, πλησιάζει!

 

 

 

19. Κεραλοιφή ή Κηραλοιφή

Πόσοι από εμάς δεν έχουμε ακούσει για την περίφημη κεραλοιφή, μια κρέμα περιποίησης που χρησιμοποιούνταν ευρέως από τις προηγούμενες γενιές; Τη θυμάμαι ως ένα βάζο στο ψυγείο, που η γιαγιά μου μεταχειρίζονταν ως πανάκεια για κάθε δερματική πάθηση ή απλώς σαν καλλυντική κρέμα, την οποία έβαζε στο πρόσωπο, μέχρι και στις φτέρνες!

Η δική μας κεραλοιφή

Σήμερα, η επιστήμη έχει αποδείξει ότι, τόσο η καλλυντική, όσο και η θεραπευτική δράση της κεραλοιφής δεν βρίσκονταν μόνο στη φαντασία των παλαιών.

φυσικές κερίθρες

Τι είναι όμως η κεραλοιφή. Πρόκειται για μία αλοιφή που προκύπτει από την πρόσμιξη δύο αγνών, φυσικών προϊόντων: Το μελισσοκέρι και το ελαιόλαδο. Χάρη στα συστατικά της, η κεραλοιφή είναι πλούσια σε βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, αντιοξειδωτικά, υδρογονάνθρακες, λιπαρά οξέα, μονοϋδικές αλκοόλες, υδρονοξέα κ.α.

Με άλλα λόγια είναι μία κρέμα με εξαιρετικές ιδιότητες για το δέρμα. Είναι ιδιαίτερα ενυδατική, μαλακτική, καταπραϋντική, επουλωτική, αντιμυκητιακή, , αντιγηραντική, και αντιβιοτική. Διευκολύνει την επούλωση πληγών από κάψιμο, κόψιμο ή σύγκαμα. Ενισχύει την ανακούφιση των ταλαιπωρημένων μυών. Είναι ιδανική για ξηροδερμία, σκληρές φτέρνες, θηλές θηλαζουσών μητέρων, σκασμένα χείλη.

Μελισσοκέρι

Η Παρασκευή της είναι απλή.

·         150 ml εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο

·         20 γρ. κερί μέλισσας

Προαιρετικά μπορούμε να ενισχύσουμε τη συνταγή με:

·         λίγες σταγόνες βιταμίνης Ε, (ενυδατώνει και προστατεύει το δέρμα από την γήρανση)

·         αιθέρια έλαια (π.χ. το έλαιο πορτοκαλιού έχει την ιδιότητα να αναπλάθει το δέρμα)

·         βότανα (π.χ. η καλέντουλα και η μολόχα βοηθούν στις αλλεργίες του δέρματος)

·         ακόμη, μπορούμε να αντικαταστήσουμε μέρος του ελαιολάδου με άλλο έλαιο, όπως: αμυγδαλέλαιο, σησαμέλαιο, βαλσαμέλαιο κ.α., ιδίως εάν την προορίζουμε για συγκεκριμένη χρήση (π.χ. το αμυγδαλέλαιο έχει μαλακτικές ιδιότητες και προσφέρει στο δέρμα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά όπως οι βιταμίνες  Α, Β2, Β6 και Ε. επιπλέον είναι ιδανικό για την ευαίσθητη επιδερμίδα των ματιών).

 

Στη συγκεκριμένη συνταγή, χρησιμοποιήσαμε: μελισσοκέρι, ελαιόλαδο, αμυγδαλέλαιο (1/3 του ελαίου) και δύο κάψουλες βιταμίνης Ε.

 

Υλικά

Τρόπος παρασκευής.

Λιωμένο κερί

Λιώνουμε σε μπέν-μαρί το μελισσοκέρι. Φροντίζουμε να διατηρούμε χαμηλή θερμοκρασία, (να μην βράζει), και ρίχνουμε το ελαιόλαδο. Ανακατεύουμε να ενωθούν. Ρίχνουμε το μείγμα σε αποστειρωμένα βαζάκια. Σε 1 περίπου ώρα, η αλοιφή μας είναι έτοιμη για χρήση, έτσι απλά.

Αποστείρωση

Επισημάνεις:

1. Παρά τις θαυμάσιες, πράγματι, ιδιότητές της, συγκρινόμενη με πολλές πανάκριβες κρέμες του εμπορίου, δεν αντικαθιστά σε καμία περίπτωση τυχόν  ιατρική φαρμακευτική αγωγή για σοβαρά προβλήματα.

2. Η κεραλοιφή είναι ένα αγνό προϊόν και ως τέτοιο δεν περιέχει συντηρητικά, χημικά διορθωτικά αρώματος και υφής. Η μυρωδιά της είναι όπως αυτή του μελιού και του γνήσιου κεριού μέλισσας και η  υφή της είναι πλούσια και λιπαρή.

Έχοντας υπ΄ όψη τα παραπάνω, δεν μένει παρά να απολαύσετε ένα ακόμη φυσικό προϊόν, δώρο της ελιάς και της μέλισσας.