Περί φελλού ο λόγος

  Περί φελλού ο λόγος… και δεν αναφέρομαι βέβαια στον χαρακτηριστικό ρηχό τύπου ανθρώπου που όλοι γνωρίζουμε… αλλά στο πιο φυσικό υλικό σφράγισης μπουκαλιών και ειδικότερα μπουκαλιών κρασιού. Πώμα φελλού και κρασί  είναι άμεσα συνδεδεμένα στο μυαλό όλων μας, όμως οι περισσότεροι γνωρίζουμε ελάχιστα πράγματα για τον φελλό.

 

Ο φελλός προέρχεται από ένα είδος δρυός- βελανιδιάς, τη φελλοφόρο δρυ ή φελλόδεντρο. Το επιστημονικό της όνομα είναι: Quercus Suber. Αυτή η φελλοφόρος δρυς  ή κοινώς φελλόδεντρο  μπορεί να φτάσει τα 30 μέτρα ύψος, έως και 5 μέτρα διάμετρο κορμού και ζει περίπου 200-300 χρόνια.

Φύεται κυρίως στην Νοτιανατολική Ευρώπη και στη Βορειοδυτική Αφρική. Η Πορτογαλία είναι η μεγαλύτερη παραγωγός χώρα παγκοσμίως και παράγει  το 55% της παγκόσμιας παραγωγής φελλού, με 40 εκατομμύρια πώματα φελλού ημερησίως. Ακολουθούν η  Ισπανία με παραγωγή να καλύπτει το 30%, ενώ Γαλλία, Ιταλία, Μαρόκο, Αλγερία και Τυνησία παράγουν φελλούς σε μικρότερες ποσότητες.

Πιστεύεται ότι, πριν από 25 εκατομμύρια χρόνια, τα φελλόδεντρα βρίσκονταν παντού στη Μεσόγειο αφού ο χονδρός φλοιός τους τα προστάτευε από το πολικό ψύχος που επικρατούσε τότε στην περιοχή αυτή, σε αντίθεση με άλλα δένδρα.

 

 

Σήμερα στη χώρα μας, το μοναδικό φελλόδεντρο που υπάρχει, βρίσκεται στο Μονοκάμπι Ικαρίας. Φυτεύτηκε το 1920  περίπου από τον Νικόλαο Μαλαχιά, ο οποίος το έφερε από το Μαρόκο.

 Το μοναδικό φελλόδεντρο στην Ελλάδα

 

Ο φελλός, είναι ο φλοιός του φελλόδεντρου. Η συγκομιδή του μπορεί να αρχίσει όταν το δέντρο φτάσει σε ηλικία 25 χρονών. Η αποδοτικότερη όμως συγκομιδή επιτυγχάνεται όταν  το δέντρο φτάσει στην ηλικία των 100 ετών. Εννοείται πως η ηλικία του δέντρου διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην ποιότητα του φελλού. Στην πραγματικότητα, δένδρα άνω των 50 ετών δίνουν ποιοτικούς φελλούς.  

 

Όσον αφορά  τη διαδικασία συγκομιδής:

Έμπειροι εργάτες αποφλοιώνουν τα δένδρα με τσεκούρια ή χειροπρίονα, χαράσσοντας κατάλληλα την επιδερμίδα , ώστε να επιτευχθεί τόσο η προστασία των δένδρων, όσο και η μεγαλύτερη δυνατή αύξηση της παραγωγής. Η συγκομιδή επαναλαμβάνεται κάθε 9 χρόνια.

Η αποφλοίωση γίνεται πάντα καλοκαίρι και μόνο όταν το πάχος του φλοιού φτάσει τουλάχιστον τους 2,5 πόντους. Αν δεν γίνει απόξεση του εξωτερικού φλοιού, το πάχος του φελλού μπορεί να φτάσει τους 25 πόντους.

Η συγκομιδή μεταφέρεται και αποθηκεύεται για 6 μήνες.

Η κοπή και η επεξεργασία των φελλών γίνεται σε ειδικά εργοστάσια.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Γνωρίζοντας αυτά, ίσως την επόμενη φορά που θα ανοίξουμε ένα μπουκάλι κρασιού, να ρίξουμε μία δεύτερη ματιά στο πώμα του, όταν βέβαια αυτό είναι –όπως πρέπει– φελλός!